Tym razem nie jest to protest, lecz kilka zasad odnośnie pisowni łącznej partykuły nie.

Partykułę nie piszemy razem z:

• rzeczownikami, chyba że jest to rzeczownik pisany wielką literą (nie-Polak) lub jeśli zdanie składa się nie tylko z zaprzeczenia, lecz także z członu przeciwstawnego, np. To nie miłość, ale przyjaźń. W pozostałych sytuacjach piszemy rzeczownik z partykułą nie razem, np. nieksiążę, niespokój, niechrześcijanka.
• przymiotnikami. I tu jak zwykle są wyjątki :-). Jeśli zdanie składa się nie tylko z zaprzeczenia, lecz także członu przeciwstawnego (np. To nie jasny, lecz ciemny kolor.), piszemy nie osobno. W stopniu wyższym i najwyższym przymiotnika zazwyczaj obowiązuje pisownia rozłączna – chyba że przymiotnik ma partykułę nie w temacie (np. niedołężny) lub (i to jest dosyć skomplikowane) jeśli partykuła nie ma uwypuklić cechę, która jest ukryta w przymiotniku. Po polsku chodzi o to, że w zależności od pisowni możemy powiedzieć:
  • najniegrzeczniejszy – najbardziej niegrzeczny ze wszystkich
  • nie najgrzeczniejszy – to nie jest najgrzeczniejsze (np. dziecko) ze wszystkich, ale też nie jest najbardziej niegrzeczny

Takie przymiotniki łatwo rozpoznać: cząstka nie jest w nich po cząstce naj. W pozostałych przymiotnikach jest na odwrót :-).

• z imiesłowami przymiotnikowymi. Do 1997 roku była wyraźna zasada, która kazała pisać imiesłowy w znaczeniu czasownikowym rozłącznie, a w znaczeniu przymiotnikowym – razem. Teraz można pisać wszystkie imiesłowy przymiotnikowe razem (chyba że ktoś bardzo chce, to może te w znaczeniu czasownikowym pisać osobno), oprócz sytuacji, gdy zdanie składa się nie tylko z zaprzeczenia, lecz także z członu przeciwstawnego (np. nie pisany, tylko mówiony)
• z przysłówkami, które pochodzą od przymiotników. I tu są te same wyjątki, co przy przymiotnikach :-). W stopniu wyższym i najwyższym przysłówka zazwyczaj obowiązuje pisownia rozłączna – chyba że przysłówek ma partykułę nie w temacie (np. niedołężnie) lub (i to jest dosyć skomplikowane) jeśli partykuła nie ma uwypuklić cechę, która jest ukryta w przysłówku. Po polsku chodzi o to, że w zależności od pisowni możemy powiedzieć:
  • najniegrzeczniej – najbardziej niegrzecznie ze wszystkich (np. ktoś się zachował)
  • nie najgrzeczniej – to nie jest najgrzeczniej (np. powiedziane), ale też nie jest najbardziej niegrzecznie

Polub Edytornię na Facebooku 🙂