• O mnie
  • Blog
  • Portfolio
  • Nauka języka polskiego jako obcego
  • Korepetycje język polski
  • Korekta edytorska stron, blogów, książek, prac zaliczeniowych
  • Kontakt
O języku polskim po polsku :-)

O języku polskim po polsku :-)

  • O mnie
  • Blog
  • Portfolio
  • Nauka języka polskiego jako obcego
  • Korepetycje język polski
  • Korekta edytorska stron, blogów, książek, prac zaliczeniowych
  • Kontakt

📚 Aspekt w języku polskim

W języku polskim istnieje pojęcie aspektu niedokonanego i dokonanego. Dotyczy tylko przeszłości i przyszłości. Kiedy używamy aspektu niedokonanego, a kiedy dokonanego?

Aspekt niedokonany (np. czytać, robić, gotować) wybieramy wtedy gdy:

  • sytuacja była/będzie regularna
  • akcja była/będzie „nieskończona”
  • rezultat nie był/będzie ważny lub nie widzieliśmy/będziemy widzieć rezultatu – proces

Aspekt niedokonany mamy w czasie przeszłym, teraźniejszym i przyszłym.

Z aspektem niedokonanym łączą się takie określenia czasu:

  • zawsze, codziennie, często, zwykle, od czasu do czasu, czasami, regularnie, rzadko
  • raz na tydzień/miesiąc/rok/5 lat
  • dwa razy w tygodniu/miesiącu/roku
  • w każdy wtorek/w każdym miesiącu/roku
  • co miesiąc/tydzień/rok
  • od piątku do niedzieli
  • od rana do wieczora
  • od 13.00 do 17.00
  • przez 2 minuty/dzień/tydzień/miesiąc/rok
  • cały dzień/tydzień/miesiąc/rok


Aspekt dokonany (np. przeczytać, zrobić, ugotować) wybieramy wtedy gdy:

  • sytuacja była/będzie konkretna
  • akcja była/będzie „skończona”
  • rezultat był/będzie ważny lub widzieliśmy/będziemy widzieć rezultat – zakończenie procesu

Aspekt dokonany mamy w czasie przeszłym i przyszłym – nie dotyczy czasu teraźniejszego. W czasie teraźniejszym wszystkie czynności są niedokonane, bo trwają tu i teraz.

Z aspektem dokonanym łączą się takie określenia czasu:

  • już, wreszcie, nareszcie, w końcu
  • nagle
  • w jednej chwili, w jednym momencie
  • natychmiast
  • w dwie godziny, w jedną noc, w jeden wieczór

!nigdy może łączyć się z czasownikiem w aspekcie niedokonanym i dokonanym, np. nigdy nie jeździłem na nartach (jechać – pojechać), nigdy cię nie okłamałem (kłamać – okłamać)

Czasowniki, które nie mają aspektu dokonanego (jest tylko aspekt niedokonany) – przykłady:

  • mieszkać
  • studiować
  • pracować
  • siedzieć
  • biegać
  • trzymać
  • spać
  • podróżować
  • rozmawiać
  • bawić się
  • bać się
  • lubić 
  • kochać

Jak znaleźć parę aspektową?

Najłatwiej w słowniku 🙂 Polecam http://sgjp.pl/ – po wpisaniu czasownika na dole jest wiersz zatytułowany „odpowiednik aspektowy”. Jeśli czasownik ma parę aspektową, to ten wiersz będzie widoczny. Dla czasowników, które są tylko w aspekcie niedokonanym, tego wiersza nie będzie.

Na przykład czytać – przeczytać: http://sgjp.pl/leksemy/#255819/czyta%C4%87

I czasownik mieszkać, który jest tylko w aspekcie niedokonanym: http://sgjp.pl/leksemy/#253561/mieszka%C4%87

Niektóre pary aspektowe jest bardzo łatwo stworzyć – wystarczy dodać przedrostek (z-, s-, na-, prze-, po-, wy-, u-, za-, o-, przy-) do czasownika w aspekcie niedokonanym. Na przykład:

  • robić – zrobić
  • pytać – spytać
  • pisać – napisać
  • czytać – przeczytać
  • jechać – pojechać
  • czyścić – wyczyścić
  • gotować – ugotować
  • dzwonić – zadzwonić
  • budzić się – obudzić się
  • witać – przywitać

Inne pary aspektowe nie są takie oczywiste i trzeba je zapamiętać. Poniżej lista często używanych czasowników:

  • iść – pójść
  • kupować – kupić
  • odwiedzać – odwiedzić 
  • otwierać – otworzyć
  • zapamiętywać – zapamiętać
  • spotykać się – spotkać się
  • umawiać się – umówić się 
  • wracać – wrócić
  • zaczynać – zacząć
  • zamawiać – zamówić
  • zamykać – zamknąć
  • zapraszać – zaprosić
  • zwiedzać- zwiedzić
  • zostawać – zostać 
  • oglądać – obejrzeć
  • widzieć – zobaczyć
  • kłaść – położyć
  • wkładać – włożyć

I na koniec… lista czasowników A1/A2 (z książki „A co to takiego”) z uzupełnionymi parami aspektowymi. Numery są zgodne z częścią obrazkową.

  1. stawać – stanąć, stać
  2. siedzieć NIE MA
  3. leżeć NIE MA
  4. klęczeć NIE MA
  5. chodzić – iść – pójść
  6. biegać NIE MA
  7. skakać – skoczyć
  8. przewracać się – przewrócić się
  9. spacerować – pospacerować
  10. latać (ptak) NIE MA
  11. lecieć – polecieć
  12. pływać NIE MA
  13. płynąć (statek) – popłynąć
  14. jechać – pojechać
  15. wsiadać – wsiąść
  16. wysiadać – wysiąść
  17. wchodzić – wejść
  18. wychodzić – wyjść
  19. wjeżdżać – wjechać
  20. wyjeżdżać – wyjechać
  21. przechodzić – przejść
  22. błądzić – zabłądzić
  23. wracać – wrócić
  24. otwierać – otworzyć
  25. zamykać – zamknąć
  26. włączać – włączyć
  27. wyłączać – wyłączyć
  28. zapalać (papierosa) – zapalić
  29. gasić – zgasić
  30. ciągnąć – pociągnąć
  31. pchać – pchnąć
  32. łapać – złapać
  33. rzucać – rzucić
  34. trzymać NIE MA
  35. puszczać – puścić
  36. dawać – dać
  37. brać – wziąć
  38. budować – zbudować, wybudować
  39. burzyć – zburzyć
  40. wygrywać – wygrać
  41. przegrywać – przegrać
  42. pukać – puknąć, zapukać
  43. dzwonić – zadzwonić
  44. zaczynać – zacząć
  45. kończyć – skończyć
  46. ciąć NIE MA
  47. strzyc – ostrzyc
  48. drzeć – podrzeć
  49. rąbać – porąbać
  50. łamać – złamać
  51. kroić – pokroić
  52. obierać – obrać
  53. zrywać – zerwać
  54. zbierać – zebrać
  55. sprzątać – sprzątnąć, posprzątać
  56. prać – uprać
  57. prasować – wyprasować, uprasować
  58. suszyć NIE MA
  59. zamiatać – zamieść, pozamiatać
  60. odkurzać – odkurzyć, poodkurzać
  61. podlewać – podlać
  62. czyścić (buty) – wyczyścić
  63. pakować – zapakować, spakować
  64. telefonować – zatelefonować
  65. spać NIE MA
  66. gimnastykować się NIE MA
  67. budzić się – obudzić się, zbudzić się
  68. wstawać – wstać
  69. myć się – umyć się
  70. kąpać się – wykapać się
  71. ubierać się – ubrać się
  72. czesać się – uczesać się
  73. golić się – ogolić się
  74. malować się – umalować się, pomalować się
  75. pracować NIE MA
  76. odpoczywać – odpocząć
  77. rozbierać się – rozebrać się
  78. rodzić się – urodzić się
  79. nazywać się – nazwać się
  80. rosnąć – urosnąć
  81. uczyć się – nauczyć się
  82. studiować NIE MA
  83. brać ślub – wziąć ślub
  84. starzeć się – zestarzeć się
  85. umierać – umrzeć
  86. jeść – zjeść
  87. pić – wypić
  88. gotować – ugotować
  89. smażyć – usmażyć
  90. piec – upiec
  91. mieszać – pomieszać, wymieszać, zmieszać
  92. dmuchać – dmuchnąć
  93. próbować – spróbować
  94. gryźć – ugryźć
  95. solić – osolić, posolić
  96. słodzić – posłodzić
  97. nalewać – nalać
  98. podawać – podać
  99. zamawiać – zamówić
  100. częstować – poczęstować
  101. dziękować – podziękować
  102. zmywać – zmyć
  103. kupować – kupić
  104. sprzedawać – sprzedać
  105. płacić – zapłacić
  106. ważyć – zważyć, poważyć
  107. kosztować – skosztować
  108. liczyć – policzyć
  109. mnożyć – pomnożyć
  110. dzielić – podzielić
  111. dodawać – dodać
  112. odejmować – odjąć
  113. pytać – spytać
  114. odpowiadać – odpowiedzieć
  115. mylić się – pomylić się
  116. czytać – przeczytać
  117. pisać – napisać
  118. malować – namalować, pomalować
  119. rysować – narysować
  120. pisać na komputerze
  121. haftować – wyhaftować
  122. szyć – uszyć
  123. robić na drutach – zrobić na drutach
  124. zwiedzać – zwiedzić
  125. podróżować NIE MA
  126. fotografować – sfotografować
  127. żeglować NIE MA
  128. wspinać się – wspiąć się
  129. grać w tenisa – zagrać w tenisa
  130. oglądać – obejrzeć
  131. zbierać (kolekcjonować) – zebrać
  132. grać w karty – zagrać w karty
  133. grać w siatkówkę – zagrać w siatkówkę
  134. grać w koszykówkę – zagrać w koszykówkę
  135. grać na fortepianie – zagrać na fortepianie
  136. grać na gitarze – zagrać na gitarze
  137. jechać – jeździć na nartach – pojechać na nartach
  138. jechać – jeździć na wrotkach – pojechać na wrotkach
  139. jechać – jeździć na łyżwach – pojechać na łyżwach
  140. jechać – jeździć na rowerze – pojechać na rowerze
  141. jechać – jeździć konno – pojechać konno
  142. prowadzić samochód NIE MA
  143. opalać się – opalić się
  144. śpiewać – zaśpiewać
  145. bawić się NIE MA
  146. tańczyć – zatańczyć
  147. huśtać się NIE MA
  148. mówić – powiedzieć
  149. rozmawiać NIE MA
  150. słuchać – posłuchać
  151. krzyczeć – krzyknąć
  152. chorować – zachorować
  153. badać – zbadać
  154. palić – zapalić
  155. kaszleć – kaszlnąć
  156. kaleczyć się – skaleczyć się
  157. bandażować – zabandażować
  158. widzieć – zobaczyć
  159. płakać – zapłakać
  160. śmiać się – roześmiać się
  161. bać się NIE MA
  162. dziwić się – zdziwić się
  163. lubić NIE MA
  164. kochać NIE MA
  165. całować – pocałować
  166. obejmować się – objąć się
  167. kłócić się – pokłócić się
  168. błyskać się – błysnąć się
  169. padać – padnąć, paść
  170. świecić NIE MA
  171. wiać NIE MA
  172. myśleć – pomyśleć
  173. marzyć – zamarzyć
  174. rozumieć – zrozumieć
  175. modlić się NIE MA
  176. dotykać – dotknąć
  177. machać – machnąć, pomachać
  178. mieszkać NIE MA
  179. pomagać – pomóc
  180. przeszkadzać – przeszkodzić
5.00 avg. rating (89% score) - 1 vote
29 kwietnia, 2022 Polski jako obcy
3 komentarze

📚Czas przyszły w języku polskim

📚 Czas teraźniejszy w języku polskim

  1. Pingback: 📚Czas przeszły w języku polskim | O języku polskim po polsku :-)
  2. Pingback: 📚Czas przyszły w języku polskim | O języku polskim po polsku :-)
  3. Pingback: 📚 Tryb przypuszczający/warunkowy | O języku polskim po polsku :-)
Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Najwyżej oceniane

  • 📚Historia jednego sokolego gniazda (95%) - 5 votes
  • 📚Opust czy upust? (95%) - 5 votes
  • 📚Zczytać czy sczytać? (93%) - 15 votes
  • 📚Czasowniki łączące się z rzeczownikiem w narzędniku (92%) - 2 votes
  • 📚Ćwiczenia biernik liczba mnoga rodzaj męskoosobowy (92%) - 2 votes

Ostatnie wpisy

  • 📚 Zza czy za?
  • 📚 Ukamienować czy ukamieniować?
  • 📚 Tryb przypuszczający/warunkowy
  • 📚 Tryb rozkazujący w języku polskim
  • 📚 Czas teraźniejszy w języku polskim

Najnowsze komentarze

  • younike - 📚Anulacja czy anulowanie?
  • Marlena - 📚Anulacja czy anulowanie?
  • younike - 📚itp., itd.
  • niskuk - 📚itp., itd.
  • 📚 Tryb przypuszczający/warunkowy | O języku polskim po polsku :-) - 📚 Aspekt w języku polskim

Kategorie

2010-2022 Wszelkie prawa zastrzeżone (znak słowno-graficzny graficzny objęty ochroną patentową RP)
Dumnie wspierane przez WordPressa | Motyw: Neblue by NEThemes.
  • Regulamin
  • Mapa serwisu
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie: narzędzia analityczne (Google Analytics), marketingowe (Google AdSense). Szczegóły znajdziesz na stronie Polityka prywatności
Jeżeli wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies, kliknij w przycisk "Rozumiem i akceptuję". Jeżeli chcesz edytować ustawienia plików cookies, kliknij w przycisk "Ustawienia".
UstawieniaRozumiem i akceptuję
Informacja o ciasteczkach

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are as essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
SAVE & ACCEPT