馃摎Jaki i kt贸ry
Ostatnio mia艂am w tek艣cie do korekty zdania, w kt贸rych wyst臋powa艂y zaimki wzgl臋dne jaki i kt贸ry (te zaimki mog膮 te偶 pe艂ni膰 inne funkcje w zdaniu, ale nie o tym dzisiejszy wpis). Dzi艣 wi臋c b臋dzie o zasadach u偶ycia tych 2 zaimk贸w jako zaimk贸w wzgl臋dnych.
Wbrew pozorom, zaimki te maj膮 r贸偶ne zastosowania. Zaimek jaki wskazuje wsp贸lne cechy jakiego艣 wi臋kszego zbioru (to mog膮 by膰 ludzie, rzeczy, zjawiska), a zaimek kt贸ry – konkretne elementy tego zbioru (czasem jednostki w zbiorze).
Przyk艂ady:
M臋偶czy藕ni, jakich znam od dzieci艅stwa. M臋偶czyzna, kt贸rego znam od dzieci艅stwa.
呕eby by艂o 艂atwiej zadecydowa膰 o u偶yciu zaimka, ortografowie proponuj膮 wstawienie w wypowied藕 poprzedzaj膮c膮 zaimek zaimka ten (i wtedy nast臋pny zaimek to kt贸ry) lub taki (i wtedy wstawiamy zaimek jaki).
Przyk艂ady:
Czytam (tak膮) ksi膮偶k臋, jak膮 lubi艂am w dzieci艅stwie. Szef oczekuje (takich) wynik贸w, jakich mo偶e si臋 spodziewa膰 po 3 miesi膮cach.
To jest (ten) samoch贸d, kt贸ry wybra艂am.聽 Zadzwo艅 do (tej) kole偶anki, kt贸rej da艂e艣 psa.