Ostatnio miałam w tekście do korekty zdania, w których występowały zaimki względne jaki i który (te zaimki mogą też pełnić inne funkcje w zdaniu, ale nie o tym dzisiejszy wpis). Dziś więc będzie o zasadach użycia tych 2 zaimków jako zaimków względnych.

Wbrew pozorom, zaimki te mają różne zastosowania. Zaimek jaki wskazuje wspólne cechy jakiegoś większego zbioru (to mogą być ludzie, rzeczy, zjawiska), a zaimek który – konkretne elementy tego zbioru (czasem jednostki w zbiorze).

Przykłady:

Mężczyźni, jakich znam od dzieciństwa. Mężczyzna, którego znam od dzieciństwa.

Żeby było łatwiej zadecydować o użyciu zaimka, ortografowie proponują wstawienie w wypowiedź poprzedzającą zaimek zaimka ten (i wtedy następny zaimek to który) lub taki (i wtedy wstawiamy zaimek jaki).

Przykłady:

Czytam (taką) książkę, jaką lubiłam w dzieciństwie. Szef oczekuje (takich) wyników, jakich może się spodziewać po 3 miesiącach.

To jest (ten) samochód, który wybrałam.  Zadzwoń do (tej) koleżanki, której dałeś psa.