📚Pochodzę od…
Nie o pochodzeniu człowieka będzie ten wpis, lecz o słowach. Bo wyrazy mogą być podstawowe lub pochodne. A jeśli pochodne, to warto wiedzieć, od czego pochodzą ;-).
Może najpierw kilka definicji:
- wyraz podstawowy to taki, od którego tworzymy inne wyrazy
- wyraz pochodny to taki, który został utworzony za pomocą innego wyrazu
- podstawa słowotwórcza to część wspólna wyrazu podstawowego i pochodnego, a najmniejszą niepodzielną podstawą słowotwórczą jest rdzeń (temat)
- formant to taki elemnet słowa, który służy do tworzenia wyrazów, występuje przed lub za podstawą słowotwórczą (jesli występuje przed nazywany jest przedrostkiem, jeśli za – nie jest to zarostek, lecz przyrostek ;-))
- rodzina wyrazów – wyrazy pokrewne, które mają wspólny rdzeń (np. szkoła – wyszkolić – szkolny itd.)
- oboczności – wymiana samogłosek lub spółgłosek, która występuje w wyrazach pochodnych w porównaniu do tematu wyrazu podstawowego. Możliwe wymiany: ł : l, ch : sz, d : dz’, rz : r, a : e, s : ś, ó : o, z : z’, ę : ą, k : cz,
e : o, m’ : m, p’ : p, e : Ø (brak głoski), g : ż, t : c.
Wyrazy możemy podzielić na:
- podzielne słowotwórczo – pochodzące od innych wyrazów, np. za-pisać, mieszk-anie
- niepodzielne słowotwórczo – np. las, noc, kot.
Na koniec rozwiązanie zagadki z pierwszego wpisu (od jakiego słowa pochodzi drukarnia) – otóż prawidłowa odpowiedź brzmi: drukarnia pochodzi od druku :-).
Spodobał Ci się wpis? 